Whiskyreizen op maat in Schotland

Schotland kent vijf officiële whiskyregio’s. Per regio variëren de whisky’s sterk van karakter, afhankelijk van de gebruikte grondstoffen, de methode van mouten, de vorm en grootte van de distilleerketels (stills) en het vakmanschap van de master distiller. Hier zijn veel dikke boeken over geschreven; hieronder vindt u alleen enkele algemene kenmerken:

• Highlands
  De smaak van Highland-malts varieert van fruitig tot kruidig.
  Bekende distilleerderijen: Dalmore (op de Black Isle), Oban, Glenmorangie.

• Lowlands
  Zacht van smaak en daardoor vaak geliefd bij beginnende whiskydrinkers.
  Bekende distilleerderijen: Glenkinchie en Auchentoshan. Laatstgenoemde gebruikt drie distilleergangen in plaats van de in Schotland gebruikelijke twee, wat zorgt voor een bijzonder zachte whisky.

• Speyside
  Misschien wel het bekendste whiskygebied van Schotland, met meer dan 50 distilleerderijen. De whisky’s zijn meestal zoet en fruitig (denk aan appels, peren, chocolade, rood fruit) met een ronde afdronk.
  Bekende distilleerderijen: Glenfiddich, Glenfarclas, Macallan, The Balvenie, Aberlour.

• Islay
  Door het vochtige klimaat en het gebruik van peat (turf) bij het drogen van de gemoute gerst hebben deze whisky’s een uitgesproken rokerige smaak.
  Bekende merken: Bowmore, Laphroaig, Lagavulin, Bruichladdich, Bunnahabhain.
  Tip: Islay-whisky’s zijn niet voor iedereen direct toegankelijk. Drink eerst een glas Speyside- of Lowland-malt en proef daarna pas een Islay; u zult verrast zijn hoe zoet sommige van deze rokerige whisky’s in vergelijking kunnen smaken.

• Campbeltown
  Ooit was dit de belangrijkste whiskyregio van Schotland, met op het hoogtepunt meer dan 30 distilleerderijen. Nu zijn er nog maar drie over: Springbank, Glen Scotia en Glengyle. Campbeltown-whisky’s zijn vol van smaak, vaak rokerig en met een lichte ziltheid.

Een onofficiële zesde regio:

• Islands
  De whisky’s van de eilanden hebben elk hun eigen karakter: soms rokerig, zoals Highland Park van Orkney, en soms zacht, zoals de Lochranza-whisky van Arran.
  Bekende voorbeelden:

• Lochranza en Lagg van het Isle of Arran

• Talisker van het Isle of Skye

• Highland Park en Scapa van de Orkney-eilanden

U bent de chauffeur (BOB)? Geen punt. Helaas gaan rijden en whisky niet samen en de alcoholregels in Schotland zijn streng. Veel distilleerderijen geven u een ’driver’s dram’ voor later. Proeven zónder gedoe — en zonder boete. 🥃

Kort antwoord: nee. Rondleidingen gaan vaak over roosters en trappen. Platte, gesloten schoenen zijn veiliger en comfortabeler.

Hangt af van de distilleerderij. Soms mogen kinderen mee op de tour, maar natuurlijk niet proeven, soms moeten kinderen wachten in de receptie en soms mogen kinderen niet meekomen.

Ja, als de distilleerderij bezoekers ontvangt dan kunnen wij die boeken. Geef echter ruim op tijd aan op welke dag en op welke tijd u welke distilleerderij wilt bezoeken (wij kunnen hierin adviseren). Het aantal bezoekers per tour is beperkt, vaak tot maximaal 12 personen en vol is vol.
Wij proberen een distilleerderij laat op de dag te boeken en vervolgens een hotel of B&B op kruipafstand te zoeken.

Het proces in het kort

Mouten – De gerst wordt geweekt in water en begint te ontkiemen. Op de moutvloer wordt de gerst regelmatig gekeerd. Tijdens dit proces wordt zetmeel omgezet in suikers. Het ontkiemen wordt gestopt in een droogoven (kiln), soms met turfrook om smaak toe te voegen.

Mashing – Van de gemoute en gemalen gerst wordt een zoet wort gemaakt. In grote kuipen wordt gist toegevoegd, waardoor de fermenteerbare suikers worden omgezet in alcohol en koolzuurgas. Na 2 à 3 dagen ontstaat een bierachtig mengsel (wash) van 6–8% alcohol.

Distilleren – Het distilleren gebeurt minimaal twee keer (in de Lowlands soms drie keer) in koperen, verwarmde pot stills. Hierdoor wordt alcohol van water gescheiden en wordt de smaak geconcentreerd.

Rijping op hout – De heldere 'new make spirit' rijpt minimaal 3 jaar plus 1 dag in eikenhouten vaten van maximaal 700 liter. Jaarlijks verdampt ongeveer 2%: the Angel’s Share. De meest gebruikte vaten zijn eerder gebruikt voor bourbon, sherry of soms port; dat geeft extra smaak en diepte.

Er zijn verschillende soorten whisky:

• Single Malt Single Malt whisky komt uit één distilleerderij en wordt uitsluitend gemaakt van gemoute gerst.
• Single Grain Single Grain whisky komt eveneens uit één distilleerderij, maar kan worden gemaakt van verschillende graansoorten, waaronder (in mindere mate) gerst. Hierbij wordt meestal een continu proces met behulp van kolomdistillatie gebruikt.
• Blended Malt Meerdere single malts die door een master distiller worden gemengd. Monkey Shoulder is een voorbeeld met Glenfiddich, The Balvenie en Kininvie.
• Blended Grain Meerdere single grain whisky's die door een master distiller worden gemengd. De Snow Grouse is hier een voorbeeld van
• Blended Scotch whisky Meerdere single grain whisky's en meerdere single malt whisky's worden gemengd. Hierbij is het doel om een consistente kwaliteit te behouden. Voorbeelden zijn Johnnie Walker Red Label en The Famous Grouse.

De meeste whisky's die u in Nederland kunt kopen zijn óf blended óf single malt.